Sengoku period

Sengoku period (戦国時代 Sengoku jidai) ဒါမွမဟုတ္ “စစ္မီးစစ္လွ်ံ ေတာက္ေလာင္ တဲ့ေခတ္”လို႕ ေခၚၾကတဲ့ ေခတ္ဟာကေတာ့ ဂ်ပန္သမိုင္းရဲ့ ထင္ရွားတဲ့ ေခတ္ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ေတာ့ 15 ရာစုေလာက္ကေန 17 ရာစုအစပိုင္းေလာက္ အထိ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါတယ္။ Sengoku ေခတ္ဟာ အဓိက daimyo သံုးေယာက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Oda Nobunaga၊ Toyotomi Hideyoshi နဲ႕ Tokugawa Ieyasu တို႕ရဲ့ ေခတ္လို႕ ေျပာရင္လဲ မမွားပါဘူး။ ေနာက္ဆုံး တိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့ Osaka တိုက္ပြဲ အျပီးမွာ Sengoku ေခတ္ကုန္ဆုံးခဲ့ျပီး Edo ေခတ္လို႕ ေခၚတဲ့ Tokugawa အစိုးရ လႊမ္းမိုးတဲ့ ေခတ္ စတင္ခဲ့ပါတယ္။

ထင္ရွားေသာ တိုက္ပြဲမ်ား

Battle of Okehazama(May-June 1560)

ဒီ တိုက္ပြဲကေတာ့  Imagawa Clan နဲ႕ Oda Nobunaga တိုက္ခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး Nobunaga ကို နာမည္ၾကီးေစခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲတစ္ခု ဆိုရင္လဲ မမွားပါဘူး။ ဒီ တိုက္ပြဲမွာ Nobunaga ရဲ့ တပ္သားအင္အားဟာ 2500 သာရွိျပီး သူ႕ထက္ 10 ဆ ေလာက္မ်ားတဲ့ ခန္႕မွန္းေျခ 20000-25000 ရွိတဲ့ Imagawa စစ္တပ္ ကို ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ Imagawa clan ရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္တဲ့ Imagawa Yoshimoto ေသဆုံးခဲ့ျပီး က်န္တဲ့ စစ္သူၾကီးေတြဟာ လက္နက္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

Battle of Anegawa(Aug 1570)

Battle of Anegawa ဟာ Nobunaga + Ieyasu တပ္ ေပါင္းစုနဲ႕ Azai-Asakura မဟာမိတ္ ႏွစ္ဖြဲ႕ တိုက္တဲ့ စစ္ပြဲျဖစ္ပါတယ္။ Nobunaga ဘက္က အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဒီ စစ္ပြဲဟာ Toyotomi Hideyoshi အတြက္ ပထမဆုံး တပ္ကို ကြပ္ကဲျပီး တိုက္တဲ့ တိုက္ပြဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

Siege of Odani(1573)

Anegawa စစ္ပြဲ အျပီး သံုးႏွစ္ အၾကာ 1573 မွာ Nobunaga ဟာ Azai clan ရဲ့ ဗဟို ျဖစ္တဲ့ Odani Castle ကို ဝန္းရံခဲ့ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ Azai clan ရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ Azai Nagamasa ဟာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သတ္ေသ ခဲ့ပါတယ္။

Battle of Mikata ga Hara(Jan 1573)

Tokugawa Ieyasu နဲ႕ အဲ့အခ်ိန္အခါမွာ ဂ်ပန္ရဲ့ နာမည္ၾကီး clan ျဖစ္တဲ့ Takeda clan (ေခါင္းေဆာင္ Takeda Shingen) တို႕ တိုက္တဲ့ စစ္ပြဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲဟာ Takeda Shingen ရဲ့ စစ္နည္းဗ်ဴဟာ စြမ္းရည္ကို ျပခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲျဖစ္ျပီး Ieyasu ရဲ့ အဆိုးရြားဆုံးေသာ ရွုံးနိမ့္မႈေတြထဲက တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

Battle of Honnoji(Jun 21 1582)

Nobunaga ဟာ အေ႔ရွဂ်ပန္ကို သိမ္းႏိုင္ခဲ့ျပီး ေနာက္မွာ က်န္ရွိတဲ့ Mori clan ကိုသိမ္းဖို႕ Hideyoshi ကို ေစလႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး Hideyoshi က စစ္ကူ ေတာင္းတဲ့ အတြက္ စစ္ကူ အေနနဲ႕ Nobunaga ရဲ့ အေတာ္ဆုံးနဲ႕ အယုံၾကည္ဆုံး စစ္သူၾကီးေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Akechi Mitsuhide ကို သြားခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Mitsuhide ဟာ စစ္ကူမသြားပဲ ျပန္လွည့္လာျပီး Kyoto မွာ ရွိတဲ့ Nobunaga နားေနတဲ့ Honnoji ဘုရားေက်ာင္းကို ဝန္းရံျပီး ဘုရားေက်ာင္းကို မီး႐ိႈ႕ျပီး Nobunaga ကို လုပ္ၾကံခဲ့ပါတယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ Nobunaga ဟာ သူ႕ကိုယ္သူ သတ္ေသခဲ့ျပီး သူ႕သား အၾကီး  Nobutada နဲ႕ ကိုယ္ရံေတာ္ျဖစ္တဲ့ Mori Ranmaru အျပင္ အျခားေသာ Nobunaga ရဲ့ လက္ေအာက္ခံေတြလဲ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

Battle of Yamazaki(1582)

Nobunaga ေသဆုံးသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ Hideyoshi ဟာ Mori clan နဲ႕ စစ္ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Mitsuhide ဟာ Nobunaga ကို သတ္ျပီး ေနာက္မွာေတာ့ Hideyoshi ကို ၾကားညွပ္တိုက္ဖို႕ Mori clan ကို စာပို႕ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စာပို႕တဲ့ ဆက္သားကို ၾကားမွာ Hideyoshi က ဖမ္းမိ သြားျပီး Nobunaga ေသသြားျပီဆိုတာကို သိခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႕ Mori clan နဲ႕ စစ္ ခဏ ရပ္နားဖို႕ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ျပီး Yamazaki မွာ Misuhide ရဲ့တပ္ေတြနဲ႕ တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး Mitsuhide ရွုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲဟာ Hideyoshi ရဲ့ ဂ်ပန္ကို သိမ္းဖို႕ ပထမဆုံး ေျခလွမ္းလို႕ ဆိုရင္လဲ မမွားပါဘူး။

Battle of Shizugatake(May 1583)

ဒီတိုက္ပြဲဟာ Hideyoshi နဲ႕ Nobunaga ရဲ့ တတိယသားျဖစ္တဲ့ Nobutaka ကို ေထာက္ခံတဲ့ Shibata Katsuie တို႕ တိုက္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ Katsuie ရွုံးနိမ့္သြားျပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆုံး စီရင္ခဲ့ပါတယ္။

Siege of Odawara Castle(1590)

ဒီ တိုက္ပြဲဟာ Hideyoshi နဲ႕ Hojo clan တို႕ တိုက္ခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Hideyoshi ဟာ Odawara Castle ကို ဝန္းရံျပီး သံုးလ အၾကာမွာ Hojo clan အညံ့ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီ တိုက္ပြဲအျပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ 1591 Kunohe စစ္ပြဲ အျပီးမွာေတာ့ Hideyoshi ဟာ ဂ်ပန္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးကို တစ္စုတစ္စည္းတည္း ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

Invasion of Korea(Imjin War) (1592-1598)

Hideyoshi ဟာ ဂ်ပန္ကို သိမ္းျပီး ေနာက္မွာေတာ့ တရုတ္ ကို သိမ္းမယ္ ဆိုျပီး ကိုရီးယားကို သံတမန္ ေစလႊတ္ျပီး လမ္းဖြင့္ခိုင္းပါတယ္။ ကိုရီးယားက လက္မခံပဲ ညင္းခဲ့တဲ့ အတြက္ ကိုရီးယား-ဂ်ပန္ စစ္ပြဲ စတင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီစစ္ပြဲေတြမွာ အစပိုင္းမွာ ဂ်ပန္ေတြ အသာစီးရခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္း တရုတ္ စစ္ကူေတြေရာက္လာတာရယ္၊ ေနာက္ျပီး Yi-Sun-Shin ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေရတပ္ရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြရယ္ေၾကာင့္ ဂ်ပန္ေတြ ရွုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲေၾကာင့္ Hideyoshi ရဲ့အာဏာေတြ ယုတ္ေလ်ာ့သြားတဲ့ အျပင္ ရွုံးနိမ့္မႈေတြေၾကာင့္ သူ႕ရဲ့လက္ေအာက္ခံေတြဟာ Hideyoshi အေပၚ မေက်နပ္မႈေတြ မ်ားလာခဲ့ပါတယ္။ Hideyoshi ေသျပီးေနာက္မွာေတာ့ ဂ်ပန္တပ္ေတြ ျပန္ဆုတ္ခြာခဲ့ျပီး ကိုရီးယားနဲ႕ စစ္ေျပျငိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ပါတယ္။

Battle of Sekigahara(Oct 21 1600)

Toyotomi Hideyoshi ေသျပီး ေနာက္မွာ Hideyoshi ရဲ့ လက္ေအာက္ခံျဖစ္ခဲ့တဲ့ Ishida Mitsunari(အေနာက္ပိုင္းတပ္) နဲ႕ Tokugawa Ieyasu(အေ႕ရွ ပိုင္းတပ္) တို႕ စစ္တိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အင္အားအရ ၾကည့္ရင္ေတာ့ အေနာက္ပိုင္းတပ္ဟာ အသာစီးရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့တိုက္ပြဲမွာ အေနာက္ပိုင္းတပ္စစ္သူၾကီးျဖစ္တဲ့  Shimazu Yoshihiro ဟာ ဝင္မတိုက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ Ieyasu ရဲ့ စည္းရုံးမႈေၾကာင့္ အေနာက္ပိုင္းတပ္က အခ်ိဳ႕ daimyo ေတြျဖစ္တဲ့ Wakisaka Yasuharu၊ Ogawa Suketada၊ Akaza Naoyasu နဲ႕ Kutsuki Mototsuna တို႕ဟာ Ieyasu ဘက္ကို ပါသြားခဲ့တာေတြေၾကာင့္ စစ္ပြဲကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲ အျပီးမွာေတာ့ Ieyasu ရဲ့ ဩဇာ ဟာ ဂ်ပန္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးကို လႊမ္းမိုးခဲ့ပါတယ္။

Siege of Osaka Castle(1614-1615)

ဒီတိုက္ပြဲကေတာ့ Ieyasu "shogun" ျဖစ္ျပီး  11 ႏွစ္ အၾကာမွာ တိုက္ခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ Ieyasu နဲ႕ Hideyori(Ieyasu ရဲ့ သား) တို႕ တိုက္ခဲ့ၾကတဲ့ တိုက္ပြဲျဖစ္ျပီး Ieyasu ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ Hideyori ေသဆုံးခဲ့ျပီး Toyotomi clan ဟာလဲ နိဂုံး ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။

3 Major Daimyo

Oda Nobunaga

Nobunaga ဟာ Owari ျပည္နယ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဂ်ပန္ကို ျပန္လည္ တစ္စုတစ္စည္းထဲျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Nobunaga ဟာ လက္ေအာက္ငယ္သားေတြကို ေကာင္းေကာင္းမဆက္ဆံဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ရန္သူေတြ အေပၚမွာ ဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ မငဲ့ညာပဲ ရက္စက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ Mitsuhide က လုပ္ၾကံတာလို႕ ဆိုပါတယ္။

Toyotomi Hideyoshi

Nobunaga ေနာက္ ဆက္ခံတဲ့ လူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ Nobunagaတို႕၊ Ieyasu တို႕လို Samurai မိသားစုကေန ဆင္းသက္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေအာက္ေျခကေနတက္လာျပီး Daimyo ျဖစ္လာခဲ့သူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ကို Nobunaga က လူေကာင္ ေသးေသးပိန္ပိန္ျဖစ္လို႕ "Little Monkey" လို႕ ေခၚတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။

Tokugawa Ieyasu

သူဟာ အခြင့္ေကာင္းအခါေကာင္းကို ေစာင့္ေနျပီး Hideyoshi ေသတဲ့ အခ်ိန္မွပဲ အာဏာကို ရယူဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ 1600 ခုႏွစ္ Sekigahara စစ္ပြဲမွာ အႏိုင္ရခဲ့ျပီး 1603 မွာ Shogun ဆိုတဲ့ ရာထူးကို ရခဲ့ပါတယ္။ သူ စတင္ခဲ့တဲ့ Tokugawa အစိုးရဟာ ႏွစ္ေပါင္း 200 ေက်ာ္ေအာင္ တည္တံ့ခဲ့ပါတယ္။

Sengoku မွ ထင္ရွားေသာ သူမ်ား

Akechi Mitsuhide

သူဟာ Nobunaga ရဲ့ စစ္သူၾကီးျဖစ္ျပီး Nobunaga ကို လုပ္ၾကံခဲ့သူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Battle of Yamazaki မွာ ေသဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ရာဇဝင္ အဆို အရေတာ့ မေသပဲလြတ္ေျမာက္သြားျပီး ဘုန္းၾကီး ဝတ္သြားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

Azai Nagamasa

Nobunaga ရဲ့ ေယာက္ဖ ျဖစ္ျပီး Anegawa စစ္ပြဲမွာ Nobunaga နဲ႕ တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး Odni Castle ကို ဝန္းရံတဲ့ တိုက္ပြဲမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသခဲ့ပါတယ္။ မေသခင္မွာ သူ႕မိန္းမကို Nobunaga ဆီ ျပန္လႊတ္ခဲ့တဲ့လို႕ ဆိုပါတယ္။

Chosokabe Motochika

Nobunaga ရဲ့ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ျပီး ဂ်ပန္-ကိုရီးယား စစ္ပြဲမွာ ပါဝင္ခဲ့သူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Date Masamune

သူဟာ Siege of Odawara Castle မတိုင္ခင္မွာ Hideyoshi လက္ေအာက္ကို ဝင္ခဲ့ျပီး Hideyoshi ေသျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ Ieyasu ကို ေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။

Fuma  Kotaro

Hojo clan ရဲ့ ninja ျဖစ္ျပီး နာမည္ၾကီး ninja တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ေကာလဟာလ အဆိုအရေတာ့ နာမည္ၾကီး ninja ျဖစ္တဲ့ Hanzo ေသဆုံးသြားတာ သူ႕ေၾကာင့္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ သူ႕ကို  Tokugawa အဖြဲ႕ေတြ ဖမ္းမိျပီး အသတ္ခံခဲ့ ရပါတယ္။

Hattori Hanzo

သူဟာ Ieyasu လက္ေအာက္ က နာမည္ၾကီး ninja တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

Honda Tadakatsu

သူဟာ Tokugawa Ieyasu ရဲ့ အေကာင္းဆုံးေသာ စစ္သူၾကီးလို႕ ေျပာရင္ မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ ေနာက္လိုက္ေတြကို ခ်ီးက်ဴးခဲတယ္လို႕ ဆိုတဲ့ Nobunaga ေတာင္ သူ႕ကို "samurai ေတြ ထဲက samrai"("samurai among samurai") လို႕ ေျပာခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

Ishida Mitsunari

သူဟာ Hideyoshi ရဲ့ လက္ေအာက္ခံျဖစ္ျပီး Sekigahara စစ္ပြဲမွာ ရွုံးနိမ့္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဖမ္းခံရျပီး အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

Kato Kiyomasa

Hideyoshi ရဲ့ စစ္သူၾကီး တစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး Ishida Mitsunari နဲ႕ ျပိဳင္ဘက္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး သူဟာ Christian ဘာသာကို မုန္းသီးတယ္ ဆိုျပီး နာမည္ၾကီးတဲ့လူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုရီးယားကို က်ဴးေက်ာ္ခ်ိန္မွာ သူနဲ႕ Konishi Yukinaga တို႕ဟာ အဓိက စစ္သူၾကီးေတြ အျဖစ္ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ Sekigahara စစ္ပြဲမွာ Ishida ကို မုန္းတဲ့ အတြက္ Ieyasu နဲ႕ ပူးေပါင္းခဲ့ပါတယ္။

Sanada Yukimura

Takeda clan ရဲ့ အမႉထမ္းျဖစ္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ Toyotomi Hideyoshi ရဲ့ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္လာပါတယ္။ Hideyori လက္ေအာက္မွာပါ ဆက္လက္ အမႈထမ္းခဲ့ပါတယ္။ "အႏွစ္တစ္ရာမွာ တစ္ခါေပၚတဲ့ သူရဲေကာင္း" လို႕ ေခၚၾကတယ္လို႕လဲ ဆိုပါတယ္။

Shibata Katsuie

Nobunaga ရဲ့ daimyo ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္ျပီး  Shizugatake တိုက္ပြဲမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆုံး စီရင္ခဲ့ပါတယ္။

Takeda Shingen

သူဟာ နည္းဗ်ဴဟာ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ နာမည္ၾကီး Daimyo တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ Oda Nobunaga ရဲ့ ဩဇာ လႊမ္းမိုးမႈကို ရပ္ႏိုင္မဲ့ တစ္ဦးတည္းေသာ လူလို႕လဲ ဆိုၾကပါတယ္။ Mikata ga Hara စစ္ပြဲမွာ အႏိုင္ရျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ Nobunaga နဲ႕ Ieyasu ကို တိုက္ခိုက္ဖို႕ ျပင္ဆင္တုန္းမွာပဲ ေသဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ေသလဲ ဆိုတာေတာ့ အတိအက် မသိပါဘူး။ အခ်ိဳ႕အဆိုအရေတာ့ ဒဏ္ရာေဟာင္းေၾကာင့္လို႕ ဆိုျပီး အခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဆုတ္ေရာဂါ( Pneumonia) ေၾကာင့္လို႕ ဆိုပါတယ္။