Posts

Showing posts from 2015

Taisho ေခတ္ (၁၉၁၂-၂၆)

Image
  Meiji ဧကရာဇ္ နတ္ရြာစံျပီးေနာက္ Taisho ဧကရာဇ္ ထီးနန္းအ႐ိုက္အရာကို ဆက္ခံခဲ့ပါတယ္။ Taisho ဧကရာဇ္ဟာ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့တာေၾကာင့္ အျခားလူေတြနဲ႕ အေတြ႕ခံ ခဲတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ လူထုၾကားမွာ အၾကိမ္ေရ အနည္းငယ္ေလာက္သာ ထြက္ဖူးျပီး အဲ့ထဲက တစ္ေခါက္ကေတာ့ ၁၉၁၃ - မန္႕ခြန္းေျပာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ပထမကမာၻစစ္ (၁၉၁၄-၁၉၁၈) ဂ်ပန္ဟာ ၁၉၁၄ ဩဂုတ္လ ၂၃ ရက္မွာ ဂ်ာမနီကို စစ္ေၾကညာျပီးေနာက္ မဟာမိတ္ဘက္ကေန စစ္အတြင္းပါဝင္လာခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္-ျဗိတိသွ် မဟာမိတ္တပ္ဟာ တရုတ္ျပည္နဲ႕ ပစိဖိတ္ေဒသအတြင္းမွာရွိတဲ့ ဂ်ာမန္ပိုင္နယ္ေျမေတြကို သိမ္းယူခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေရတပ္ကို ေျမထဲပင္လယ္ (Miditerranean Sea) အထိ ေစလႊတ္ျပီး ဂ်ာမန္နဲ႕ စစ္တိုက္ခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္တြင္းမွာ ဂ်ပန္ဩဇာၾကီးလာေအာင္ အခ်က္ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ခ်က္ပါဝင္တဲ့ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုဖို႕ တရုတ္ကို ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျပီး ၁၉၁၅ ေမလမွာ ဂ်ပန္နဲ႕ တရုတ္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻစစ္ၾကီးျပီးဆုံးသြားျပီးေနာက္ ၁၉၁၉ မွာ က်င္းပတဲ့ ပါရီျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ (Paris Peace Conference) မွာ ဂ်ပန္က ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္းၾကီးမွာ လူမ်ိဳးေရး ညီတူညီမွ်

Meiji ေခတ္ (၁၈၆၈-၁၉၁၂)

Image
Meiji (ေမဂ်ီ) ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရဟာ "ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း" လို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြဟာ အာရွတလႊားမွာ နယ္ခ်ဲ႕ေနၾကတာကို ျမင္တဲ့ Meiji ဧကရာဇ္ဟာ ေခတ္မွီမႈ၊ အသိဉာဏ္ပြင့္လင္းမႈ မရွိရင္ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရး ဆုံးရွုံးမွာ စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ ၁၈၆၈ မွာ Meiji ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စတင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့အခ်ိန္ဟာ အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မင္းတုန္းမင္း စိုးစံေနတဲ့ အခ်ိန္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီေခတ္ဟာ ဂ်ပန္အင္ပါယာရဲ့ အစကနဦးလို႕ ဆိုရင္လဲ မမွားပါဘူး။ ႏိုင္ငံတြင္း ျပဳျပင္မႈမ်ား Meiji အစိုးရဟာ ေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ ကံေကြၽးခ်စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျပီး Daimyo ေတြကို ပင္စင္လခေတြ ေပးကာ ရာထူးမွ အနားယူေစပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ Daimyo ေတြကိုေတာ့ မွဴးၾကီးမတ္ၾကီး အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံ့တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ေစပါတယ္။ ႏိုင္ငံကို တိုင္း၊ ခ႐ိုင္ စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ျပီး အရာရွိမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ၾကပါတယ္။ Edo ျမိဳ႕ကို Tokyo (တိုက်ိဳ) လို႕ နာမည္ ေျပာင္းျပီး ျမိဳ႕ေတာ္ကိုလည္း Tokyo ကို ေျပာင္းေ့ရႊခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္၊ အဂၤလိပ္ေရတပ္၊ ဂ်ာမန္ၾကည္းတပ္ေတြကို စံျပဳအတုယူျပီး ဂ်ပန္တပ္မေတာ္ကို ျပဳျပင္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္ႏွစ္ဆယ္ျပည့္တဲ့ အမ်ိဳးသားတိ

Edo ေခတ္

Image
Edo ေခတ္ဟာ ၁၆၀၃ က အစျပဳျပီး ၁၈၆၈ ခုႏွစ္ထိ ႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၁၆၀၀ - Sekigahara တိုက္ပြဲမွာ Tokugawa Ieyasu အႏိုင္ရျပီးေနာက္ Tokugawa မိသားစုဟာ ဂ်ပန္မွာ တန္ခိုးအာဏာအရွိဆုံး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ေနာက္ သူ႕ကို ဆန္႕က်င္တဲ့ အျခား clan ေတြကို ဖ်က္သိမ္းတဲ့ဟာဖ်က္၊ အခ်ိဳ႕ clan ပိုင္ဆိုင္တဲ့ နယ္ေျမေတြကိုေတာ့ ေလွ်ာ့ခ်ျပီး အဲ့နယ္ေျမေတြကို Tokugawa clan ကို ေထာက္ခံတဲ့ အျခား clan ေတြကို ျပန္လည္မွ်ေဝေပးျပီး သူေကာင္းျပဳခဲ့ပါတယ္။ ၁၆၀၃ မွာေတာ့ Ieyasu ဟာ Shogun ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၆၀၅ မွာ သားျဖစ္သူ Hidetada ကို Shogun ရာထူးေပးျပီးေနာက္ Ieyasu က ရာထူးက အနားယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေသဆုံးခ်ိန္ထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားမွာ အာဏာရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ Tokugawa ဟာ Shogun ျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္လည္း Toyotomi clan က်န္ရွိေနတဲ့ အခ်က္ဟာ Tokugawa clan အေပၚ ျခိမ္းေျခာက္မႈသဖြယ္ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ "က်ဴပင္ခုတ္၊ က်ဴငုတ္ပါမက်န္ရွင္း" ဆိုသလိုပဲ ၁၆၁၅ မွာ Toyotomi clan ရဲ့ Osaka ခံတပ္ကို သိမ္းယူခဲ့ျပီး Toyotomi မိသားစုေတြကို အျပတ္ရွင္းခဲ့ပါတယ္။ တံခါးပိတ္ဝါဒကို စတင္က်င့္သုံးျခင္း Ieyasu ဟာ Hideyoshi

Toyotomi Hideyoshi (1536 - 1598)

ဒ႑ာရီထဲက ပုံျပင္ တစ္ပုဒ္ သို႕မဟုတ္ Hideyoshi ၏ ငယ္ဘဝ Toyotomi Hideyoshi ဟာ သာမန္ လယ္သမား မ်ိဳး႐ိုးကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ သူလို႕ဆိုပါတယ္။ 1570 မတိုင္ခင္အထိ သူ႕အေၾကာင္းဟာ သမိုင္းမွတ္တမ္းမွာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ပါးစပ္ရာဇဝင္ေတြအရကေတာ့ သူဟာ Owari ျပည္နယ္ Nakamura ရြာမွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး Yaemon ဆိုတဲ့ လယ္သမားတစ္ဦးရဲ့ သား ျဖစ္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ ငယ္နာမည္ကေတာ့ Hiyoshimaru ျဖစ္ျပီး ငယ္စဥ္က ဘုံေက်ာင္းကို အပို႕ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ Kinoshita Tōkichirō ဆိုတဲ့ နာမည္ေျပာင္းခဲ့ျပီး Imagawa Yoshimoto ဆီမွာ အလုပ္ လုပ္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ 1557 ေလာက္မွာ Owari ျပည္နယ္ကို ျပန္လာျပီး Oda ဆီမွာ သာမန္စစ္သားဘဝကေန စခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ 1560 မွာ Okehazama တိုက္ပြဲမွာ ပါခဲ့တယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး 1564 မွာ Mino ရဲ့ စစ္သူၾကီးေတြကို လာဘ္ထိုးျပီး Oda ဘက္ပါေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ျပီး Kinoshita Hideyoshi ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႕ လူသိမ်ားလာခဲ့တယ္။ 1573 မွာေတာ့ Hideyoshi ဟာ Oda ရဲ့ နာမည္ၾကီး စစ္သူၾကီး ႏွစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Niwa Nagahide နဲ႕ Shibata Katsuie တို႕ရဲ့ နာမည္ကို ယူျပီး Hashiba Hideyoshi ဆိုျပီး နာမည္ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲ့အခ်ိန္ေလာက္မွ

ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - Muromachi ေခတ္ (1333 - 1573)

1333 မွာ Kamakura အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ျပီးေနာက္ ဧကရာဇ္ Go-Daigo ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ရလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Go-Daigo ဟာ အရည္အခ်င္းမရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႕ရဲ့ အာဏာက တာရွည္မခံခဲ့ပါဘူး။ Kamakura အစိုးရကို တိုက္တုန္းက ဘုရင့္ဘက္က ပါဝင္ခဲ့တဲ့ နယ္စား Ashikaga Takauji ဟာ ပုန္ကန္ခဲ့ျပီး 1336 မွာ ျမိဳ႕ေတာ္ Tokyo ကို သိမ္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ Go-Daigo ဟာ Tokyo ေတာင္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ Yoshino အရပ္ကို ေျပးသြားျပီး အဲ့မွာ ေတာင္ဘက္နန္းတြင္း တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ Takauji ဟာ Kyoto မွာ ရုပ္ေသးဘုရင္တစ္ပါးကို တင္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ 1338 မွာေတာ့ Takauji ဟာ Shogun ရာထူးကို ရလာခဲ့ျပီး Kyoto မွာ အစိုးရအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရအေဆာက္အဦးေတြ တည္ရွိခဲ့တဲ့ Muromachi ရပ္ကြက္ကို အစြဲျပဳျပီးေတာ့ ဒီေခတ္ကို Muromachi ေခတ္လို႕ ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။ Ashikaga ေတြဟာ Shogun ျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္လည္း တိုင္းျပည္မွာ ဘုရင္က ေတာင္ဘုရင္နဲ႕ ေျမာက္ဘုရင္ဆိုျပီး ႏွစ္ပါးျဖစ္ေနခဲ့ ျပီး အုပ္စုႏွစ္စု ကြဲေနခဲ့ပါတယ္။ "ဗုံလုံတစ္လွည့္၊ ငါးပ်ံတစ္လွည့္" ဆိုသလိုပဲ အဲ့ႏွစ္ဖြဲ႕ဟာ အရွုံးအႏိုင္မကြဲခဲ့ၾကပဲ ႏွစ္င

ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - Kamakura ေခတ္

Image
  သကၠရာဇ္ 1185 မွာ Minamoto Yoritomo ဟာ Gempei စစ္ပြဲရဲ့ ေနာက္ဆုံး တိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့ Dan-no-ura ဆိုတဲ့ ေရေၾကာင္းတိုက္ပြဲမွာ ျပိဳင္ဖက္ျဖစ္တဲ့ Taira clan ကို အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ေနာက္ 1192 မွာေတာ့ ဧကရာဇ္ဟာ Minamoto ကို "Seii Tai-Shogun" ဆိုတဲ့ ဘြဲ့ကို ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့တဲ့အတြက္ သူဟာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ့ ပထမဆုံးေသာ Shogun ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ Minamoto ဟာ Kwanto ျပည္နယ္ Kamakura ျမိဳ႕မွာ အေျခခ်ျပီး အရပ္ရပ္က daimyo ေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ Minamoto ဟာ Hojo မိသားစုက Hojo Masako ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႕ လက္ထပ္ခဲ့ပါတယ္။ Minamoto ေသဆုံးျပီးေနာက္မွာေတာ့ Hojo clan က ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို စီမံခဲ့ပါတယ္။ Hojo ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဟာ အာရွမွာ မြန္ဂိုေတြ အင္အားၾကီးလာတဲ့ အခ်ိန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုက္တိုင္းေအာင္ျဖစ္ေနတဲ့ မြန္ဂိုေတြဟာ တရုတ္ျပည္နဲ႕ ကိုရီးယားကို သိမ္းျပီးေနာက္မွာေတာ့ ဂ်ပန္ကိုပါ သိမ္းဖို႕ ၾကံလာခဲ့ပါတယ္။ မြန္ဂိုဘုရင္ ကူဗလိုင္ခန္ (Kublai Khan) ဟာ သေဘၤာေပါင္းမ်ားစြာေဆာက္ေစခဲ့ျပီး စစ္တိုက္ဖို႕ ျပင္ဆင္ေနခဲ့ပါတယ္။ 1274 မွာေတာ့ မြန္ဂိုေတြဟာ ၾကီးမားတဲ့ ေရတပ္နဲ႕ ဂ်ပန္ကို ဝင္

ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - Asuka ေခတ္၊ Nara ေခတ္ ႏွင့္ Heian ေခတ္

Image
Asuka ေခတ္ (AD 538 - AD 710) AD 538 မွာ ကိုရီးယားကတစ္ဆင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူခဲ့ၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္ဝါဒနဲ႕ တာအိုဝါဒေတြပါ ျပန္႕ႏွံ႕လာခဲ့တယ္။ ေနာက္ျပီး တရုတ္စာေပလဲ ျပန္႕ပြားလာခဲ့ပါတယ္။ သကၠရာဇ္ 593 မွာ Sujun ဘုရင္ လုပ္ၾကံခံရျပီး သူ႕ရဲ့ တူမျဖစ္တဲ့ Suiko ဟာ ဘုရင္မ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ 594 မွာ မင္းသား Shotoku ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၱရားမွာ အာဏာအတန္အသင့္ရလာခဲ့ပါတယ္။ Shotoku ဟာ တရုတ္ယဥ္ေက်းမႉကို ႏွစ္သက္ခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ 604 မွာ တရုတ္ျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အတုယူျပီး Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ခဲ့ပါတယ္။   Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ပါဝင္တဲ့ အခ်က္ေတြက ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ - နယ္စားမ်ား ထားရွိ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေစေသာ္လည္း ဘုရင့္၏ ဆႏၵအတိုင္းသာ အုပ္ခ်ဳပ္ရမည္။ - တိုင္း၊ ခ႐ိုင္ ၊ ျမိဳ႕ ခြဲ၍ ဗ်ဴရိုကေရစီ စနစ္အတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ - စစ္ဘက္ႏွင့္ ျမိဳ႕ျပဆိုင္ရာကို ခြဲျခားထားသည္။ - အရာရွိစာေမးပြဲမ်ား ေျဖဆိုေစျပီး မင္းမႈထမ္းမ်ား ခန္႕အပ္သည္။ - လယ္ယာမ်ားကို ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ျပီး လယ္သမားမ်ားကို ေဝငွသည္။ Nara

ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - ေရွးေခတ္ဂ်ပန္ျပည္

Image
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ့ အေ႕ရွေျမာက္ဘက္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအတြင္းမွာ တည္ရွိျပီး ကြၽန္းၾကီးကြၽန္းငယ္ေပါင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ပါဝင္ျပီးေတာ့ ေျမာက္မွ ေတာင္ကို မိုင္ေပါင္း ၂၅၀၀ ရွည္လ်ားပါတယ္။ ကြၽန္းေတြအနက္က ထင္ရွားတဲ့ ကြၽန္းေတြကေတာ့ Hokkaido ၊ Honshu ၊ Shikoku နဲ႕ Kyushu တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ကြၽန္းေတြေပၚမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားအျပား ေနထိုင္ၾကျပီး ေရွးအက်ဆုံး တိုင္းရင္းသားေတြဟာ Ainu လို႕ ေခၚတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေရာက္လာတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြက Ainu လူမ်ိဳးေတြကို တိုက္ထုတ္လိုက္တဲ့ အတြက္ ယခုအခ်ိန္မွာ အဲ့ Ainu လူမ်ိဳးေတြကို Hokkaido ကြၽန္းမွာသာ ေတြ႕ႏိုင္ေတာ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တျခားလူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ကိုရီးယားကို ျဖတ္ျပီး ဂ်ပန္ကို ေရာက္လာတဲ့ ဆိုက္ေဘးရီးယား (Siberia) က လူေတြ၊ တရုတ္၊ မန္ခ်ဴ း၊ ကိုရီးယား လူမ်ိဳးေတြ အျပင္ ေတာင္ဘက္ ပင္လယ္ကမ္းကေန ေရာက္လာတဲ့ "မေလး" အႏြယ္ဝင္ လူမ်ိဳးေတြလဲ ရွိပါတယ္။ အဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြ ေပါင္းစပ္ေရာေႏွာျပီးေတာ့ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးဆိုတာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ Jomon ေခတ္ (13 000 BC - 300 BC) ဒီေခတ္ဟာ ဂ်ပန္သမိုင္းရဲ့ ေရွးအက်ဆုံး ေခတ္ ျဖစ္ပါတယ္ျပီး လူေတြဟာ င

Musashi Miyamoto

Image
Samurai အေၾကာင္းေတြ ၊ ဂ်ပန္ရဲ့ ဓားသိုင္းပညာရပ္အေၾကာင္းေတြ ေဖာ္ျပၾကရာမွာ Musashi Miyamoto ဆိုတဲ့ နာမည္ကို ေတြ႕ဖူး ျမင္ဖူး ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ Musashi Miyamoto ဟာ အရပ္တကာ လွည့္လည္ေနခဲ့တဲ့ ronin တစ္ဦးျဖစ္တဲ့အျပင္ Hyo-ho Niten Ichi-ryu ဆိုတဲ့ ဓားႏွစ္လက္ သုံးတဲ့ ပညာကို တီထြင္ခဲ့ျပီး စစ္ေရးဗ်ဴဟာ နဲ႕ အေတြးအေခၚေတြ ပါတဲ့ "The Book of Five Rings - Go Rin no Sho" ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကိုလဲ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ကို Shinmen Takezō; Miyamoto Bennosuke; Niten Dōraku နဲ႕; Shinmen Musashi no Kami Fujiwara no Genshin စတဲ့ အျခားအျခားေသာ နာမည္ေတြနဲ႕လဲ သိၾကပါတယ္။ Musashi Miyamoto ရဲ့ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ တကယ့္ ျဖစ္ရပ္ေတြအျပင္ ယုံတမ္းပုံျပင္ေတြပါ ေရာယွက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႕အေၾကာင္းနဲ႕ပတ္သတ္ျပီး အထင္ရွားဆုံးနဲ႕ လူသိအမ်ားဆုံး အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Musashi Miyamoto ဟာ 1584 မွာ Harima ျပည္နယ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ အသက္ခုနစ္ႏွစ္ အရြယ္မွာ သူ႕ဦးေလး ရွိတဲ့ Shoreian ဆိုတဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမွာ ေနခဲ့ျပီး အဲ့မွာပဲ စာေပ အေရးအဖတ္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ဓားသိုင္းပညာကို သူ႕အေဖဆီကေသာ္လည္းေကာင္

Yokai ပုံျပင္မ်ား (၁၀)

Image
ပထမဆုံး ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဟိုးအစကေန အခုထိ ေရးလာခဲ့တာေတြကို ဖတ္႐ႉေပးတဲ့သူေတြကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ :D ေနာင္မွာ အခြင့္အခါသင့္ရင္ yokai အေၾကာင္းေတြကို ေရးေကာင္းေရးအံုးမွာျဖစ္ေပမယ္႔ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ဒီမွာ Nurarihyon အေၾကာင္းနဲ႕ပဲ နိဂုံးခ်ဳပ္ထားပါရေစ။ Nurarihyon ကို yokai ေတြရဲ့ အၾကီးအကဲ ၊ Yokai ေပါင္း တစ္ရာ (သို႕) Hyakki Yagyō ရဲ့ေခါင္းေဆာင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေကာင္းကင္နဲ႕ ေျမၾကီးမွာရွိတဲ့ ဝိညာဥ္ေတြရဲ့ အရွင္သခင္ စသည္ျဖင့္ ေခၚေဝၚၾကပါတယ္။ Nurarihyon ဟာ Seto ပင္လယ္ထဲမွာ က်က္စားခဲ့တဲ့ ပင္လယ္ေနသတၱဝါတစ္မ်ိဳးကေန အေျခခံျပီး ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ Nurarihyon ရဲ့ အဓိပၸာယ္ Nurarihyon ကို hiragana နဲ႕ပဲ ぬらりひょん ဆိုျပီး ေပါင္းၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါက ဘာမွ ေရေရရာရာ အဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ kanji နဲ႕ 滑 (namera; slippery; ေခ်ာတယ္၊ ေခ်ာ္တယ္) ဆိုတဲ့ စာလုံးနဲ႕ 瓢 (hyo; gourd; ဘူးသီး) ဆိုတဲ့ စာလုံးႏွစ္ခုကို ေပါင္းျပီး ေရးၾကပါတယ္။  “Hyon” က "ပင္လယ္ေပၚမွာ ေပါေလာ ေပၚေနတယ္"  ဆိုတဲ့ တျခား အဓိပၸာယ္လဲရွိပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္လဲ "Hyon" ဘူးသီး ဆိုတာဟာ Nurarihyon ရဲ့ ထူးျခားတဲ့ ေခါင္းပုံစံကို တင္စားျ

Yokai ပုံျပင္မ်ား (၉)

Image
ဒီမွာေတာ့ Tsuchigumo ဆိုတဲ့ yokai အေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။ Tsuchigumo (土蜘蛛) ကို တိုက္႐ိုက္ဘာသာ ျပန္လိုက္ရင္ေတာ့ "အမိႈက္ပင့္ကူ" လို႕ အဓိပၸာယ္ရပါသတဲ့။ Tsuchigumo ဆိုတဲ့ စာလုံးကို yokai အတြက္အျပင္ ဂ်ပန္ဧကရာဇ္ရဲ့ ဩဇာအာဏာကို ဖီဆန္တဲ့ clan ေတြကိုလဲ အဲ့လို ေခၚတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၁။ သမိုင္းထဲက Tsuchigumo Edo ေခတ္မွာ နာမည္ၾကီးခဲ့တဲ့ သမိုင္းသုေတသီ Motoori Norinaga ရဲ့ အဆိုအရ tsuchigumo ဟာ ေရွးေခတ္ဂ်ပန္ျပည္မွာ ဥပေဒကို မလိုက္နာတဲ့သူေတြကို ေခၚတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဘုရင္ရဲ့ အာဏာကို ဖီဆန္သူေတြ၊ သူပုန္ေတြ၊ ဓားျပေတြ၊ ဘုရင္ကို အထြတ္အျမတ္ မထားတဲ့ clan ေတြကို tsuchigumo လို႕ ေခၚတတ္ပါတယ္တဲ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ tsuchigumo ဆိုတာ "ေျမၾကီးထဲမွာ ပုန္းေအာင္းေနသူ" လို႕ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ tsuchigomori (土隠) ကေန ဆင္းသက္လာတယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး သူပုန္ေတြ၊ ဓားျပေတြဟာလဲ ဘုရင့္ ဩဇာသက္ေရာက္မႈနည္းတဲ့ ေတာေတာင္ေတြ၊ ဂူေတြထဲမွာ ပုန္းခိုတတ္တဲ့အတြက္ သူတို႕ကို အဲ့လို ေခၚတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ သမိုင္းမွာေတာ့ tsuchigumo ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို yokai အတြက္ပဲ အရင္ သုံးခဲ့ေလသလား၊ clan ေတြကို ေခၚရာမွာပဲ သုံးခဲ့တာလားဆိုတာေတာ့ ဘယ္သူဘယ္ဝါမွ အတပ္ မေျ

Yokai ပုံျပင္မ်ား (၈)

Image
ဒ႑ာရီမွာ နာမည္ၾကီး yokai ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ tengu တို႕၊ Oni တို႕နဲ႕ တစ္တန္းတည္း နာမည္ၾကီးတဲ့ yokai ကေတာ့ kappa ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ နာမည္ဟာ kawa (ျမစ္) ဆိုတဲ့ စာလုံးနဲ႕ ကေလးလို႕ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ wappa ဆိုတဲ့ စာလုံးႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Kappa ေတြကို ေနရာ အႏွံ႕မွာ နာမည္မ်ိဳးစုံနဲ႕ ေခၚၾကပါတယ္။ ရွင္တိုဝါဒမွာေတာ့ kappa ေတြကို ျမစ္ေစာင့္နတ္သဖြယ္ သတ္မွတ္ၾကတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၁။ ပုံသ႑ာန္ Kappa ေတြကို ကေလး အရြယ္ေလာက္ ရွိတယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး ဖားအရည္အျပားလို အရည္ျပားရွိျပီး အေရာင္ကေတာ့ အစိမ္း၊ အဝါ ၊ အျပာ စသည္ျဖင့္ရွိတတ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ ေရကန္ေတြ၊ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္ေတြမွာ ေတြ႕ရတယ္လို႕ ဆိုျပီး ေရထဲမွာ လႈပ္ရွားကူးခတ္ႏိုင္တဲ့ ေျခလက္ေတြ ပိုင္ဆိုင္ပါတယ္။ Kappa ရဲ့ ပုံစံကို ေဖာ္ျပရာမွာ တစ္ေနရာနဲ႕ တစ္ေနရာ ၊ ေဒသတစ္ခုနဲ႕တစ္ခု မတူညီ ကြဲျပားၾကေပမယ္႔လဲ အမ်ားအားျဖင့္ kappa ကို ႏွုတ္သီးလို ရွိတဲ့ ပါးစပ္၊ ဦးေခါင္းမွာ sara လို႕ေခၚတဲ့ အေမႊးအမွ်င္ မရွိပဲ ေရစိုစြတ္ေနတဲ့ ေနရာ ရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ sara ဟာ kappa ရဲ့ အစြမ္းေတြရဲ့ အရင္းအျမစ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ အဲ့ sara မွာ

Yokai ပုံျပင္မ်ား (၇)

Image
ဒီတစ္ခါေတာ့ Tengu ေတြ အေၾကာင္းကို ေျပာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Tengu ဟာ တရုတ္ရဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ၊ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ အယူေတြ ၊ ရွင္တိုဝါဒေတြ အျပင္ ဟိႏၵဴက်မ္းဂန္ေတြ ကေန ေပါင္းစပ္ထားျပီး ျဖစ္လာတဲ့ yokai လို႕ ဆိုရင္လဲ မမွားပါဘူး။ Tengu ေတြဟာ အစြမ္းေတြ အေတာ္အတန္ရွိျပီး လူသားအသြင္ ေျပာင္းႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ျပီး tengu ေတြက သိုင္းပညာေတြ တတ္ကြၽမ္းသတဲ့။ သူတို႕ဟာ သိကၡာပုဒ္ကို မေစာင့္ထိန္းတဲ့ရဟန္းေတြ ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားတဲ့လူေတြ ၊ ဩဇာအာဏာကို အလြဲသုံးစားလုပ္တဲ့ လူေတြကို အျပစ္ ေပးတယ္လို႕ ဆိုပါသတဲ့။ Tengu မွာေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိပါတယ္။ တစ္ခုကေတာ့ Daitengu ျဖစ္ျပီး က်န္တစ္မ်ိဳးက Kotengu ျဖစ္ပါတယ္။ ၁။ Tengu ျဖစ္လာပုံ ႏွင့္ သူ႕အေၾကာင္း Tengu ဟာ ငွက္ ပုံသ႑ာန္ရွိျပီး ထူးျခားျပီး ခြၽန္ေနတဲ့ ႏွာေခါင္းရွိတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ Tengu ရုပ္တုေတြကို ဘုရားေက်ာင္းေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္ျပီး ပြဲေတာ္ေတြ ဘာေတြမွာ ဆိုရင္ tengu မ်က္ႏွာဖုံးေတြ ပါတတ္ပါတယ္။  Tengu ဟာ တရုတ္ဒ႑ာရီထဲမွာ ပါတဲ့ 天狗 - tiāngoǔ ဆိုတဲ့ မိစာၦနာမည္ကို ယူထားတာ ျဖစ္ျပီး  ေကာင္းကင္ဘုံက ေခြးလို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔လဲ ေခြးမိစာၦကေန ဘယ္နည္းဘယ္ပုံ ဘယ္