ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - Asuka ေခတ္၊ Nara ေခတ္ ႏွင့္ Heian ေခတ္

Asuka ေခတ္ (AD 538 - AD 710)

AD 538 မွာ ကိုရီးယားကတစ္ဆင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူခဲ့ၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္ဝါဒနဲ႕ တာအိုဝါဒေတြပါ ျပန္႕ႏွံ႕လာခဲ့တယ္။ ေနာက္ျပီး တရုတ္စာေပလဲ ျပန္႕ပြားလာခဲ့ပါတယ္။ သကၠရာဇ္ 593 မွာ Sujun ဘုရင္ လုပ္ၾကံခံရျပီး သူ႕ရဲ့ တူမျဖစ္တဲ့ Suiko ဟာ ဘုရင္မ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ 594 မွာ မင္းသား Shotoku ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၱရားမွာ အာဏာအတန္အသင့္ရလာခဲ့ပါတယ္။ Shotoku ဟာ တရုတ္ယဥ္ေက်းမႉကို ႏွစ္သက္ခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ 604 မွာ တရုတ္ျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အတုယူျပီး Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

 Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ပါဝင္တဲ့ အခ်က္ေတြက ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

- နယ္စားမ်ား ထားရွိ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေစေသာ္လည္း ဘုရင့္၏ ဆႏၵအတိုင္းသာ အုပ္ခ်ဳပ္ရမည္။

- တိုင္း၊ ခ႐ိုင္ ၊ ျမိဳ႕ ခြဲ၍ ဗ်ဴရိုကေရစီ စနစ္အတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္သည္။

- စစ္ဘက္ႏွင့္ ျမိဳ႕ျပဆိုင္ရာကို ခြဲျခားထားသည္။

- အရာရွိစာေမးပြဲမ်ား ေျဖဆိုေစျပီး မင္းမႈထမ္းမ်ား ခန္႕အပ္သည္။

- လယ္ယာမ်ားကို ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ျပီး လယ္သမားမ်ားကို ေဝငွသည္။

Nara ေခတ္ (AD 710 - AD 794)

 

သကၠရာဇ္ 710 တြင္ ျမိဳ႕ေတာ္ကို Asuka မွ Nara သို႕ ေျပာင္းေ႔ရႊခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဟာလဲ ပိုမိုျပန္႕ပြားလာခဲ့ျပီး ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ Nara မွာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြ ေဆာက္လုပ္ လာၾကပါတယ္။ တရုတ္ယဥ္ေက်းမႈေတြကို အတုယူျပီး ဂ်ပန္ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမႈ ဟန္ေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။

ျမိဳ႕ေတာ္ Nara ကို တည္ေဆာက္တဲ့ အခါမွာလဲ တရုတ္ထန္ ျပည္ (Tang Dynasty) ရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္ Chang'an (ယခု Xi'an ) ကို အတုယူျပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။

အဲ့အခ်ိန္ေလာက္မွာ Fujiwara နယ္စားဟာ ဩဇာၾကီးလာျပီး ဂ်ပန္ဘုရင္နဲ႕ အင္အားခ်င္း ျပိဳင္လာခဲ့ပါတယ္။

Heian ေခတ္ ( AD 794 - AD 1185)

AD 794 မွာ ျမိဳ႕ေတာ္ကို Heian (ယခု Kyoto) ကို ထပ္မံ ေျပာင္းေ႔ရႊခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဒီေခတ္ဟာ ဂ်ပန္ရဲ့ နာမည္ၾကီး ေရွးဝတၳဳ ျဖစ္တဲ့ "The Tale of Genji" အစပ်ိဳးခဲ့ရာ ေခတ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Heian ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ Fujiwara နယ္စားေတြဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ေနာက္ကြယ္က ၾကိဳးကိုင္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ကို ထီးနန္းမစြန္႕ခိုင္းေပမယ္႔လဲ ဘုရင့္မွာ လုံးဝအာဏာမရွိခဲ့ပါဘူး။

Taika ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ေကာင္းတာေတြရွိေပမယ့္လဲ ဆိုးတဲ့ အခ်က္ေတြလဲ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အဆိုးရြားဆုံးကေတာ့ လယ္သမားေတြဆီက အခြန္မ်ားစြာ ေကာက္ခံတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လယ္သမားေတြဟာ ေျမယာေတြကို ေရာင္းခ်ရျပီး ေျမမဲ့ယာမဲ့ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

အစိုးရရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို မႏွစ္သက္တဲ့အတြက္ တိုင္းျပည္ဟာ မျငိမ္မသက္ျဖစ္လာျပီး ပုန္ကန္မႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

စစ္ပြဲေတြကို တိုက္ဖို႕အတြက္ကို ေၾကးစားစစ္သားေတြ ငွားရမ္းၾကျပီး တိုက္ၾကရတယ္။ အဲ့ေၾကးစားစစ္သားေတြဟာ Samurai လို႕ေခၚတဲ့ လူတန္းစားတစ္ရပ္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ Samurai ေတြဟာ စစ္တိုက္ရာမွာ ေမြ႔ေလ်ာ္ျပီး တျခား အလုပ္ေတြကို လုပ္ကိုင္လိုျခင္းမရွိပါဘူး။ Samurai ေတြဟာ Samurai က်င့္ဝတ္လို႕ ဆိုႏိုင္တဲ့ Bushido ဆိုတာကို လိုက္နာၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သခင္ေတြ အေပၚမွာလဲ အင္မတန္ သစၥာရွိၾကတဲ့အတြက္ Samurai လူတန္းစားဟာ ဂ်ပန္သမိုင္းမွာ အေရးပါတဲ့ လူတန္းစား ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

12 ရာစုေလာက္မွာေတာ့ Fujiwara နယ္စားေတြအျပင္ အျခား နယ္စားေတြျဖစ္တဲ့ Minamoto နဲ႕ Taira ဟာလဲ အင္အားၾကီးလာပါတယ္။ Taira ေတြဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမွာ ေနရာ ဝင္ယူလာျပီး Minamoto မိသားစုေတြ ကေတာ့ ပုန္ကန္မႈေတြကို ႏွိမ္ႏွင္းရတဲ့အတြက္ စစ္ဘက္မွာ အင္အား ေတာင့္လာခဲ့ပါတယ္။

 

Fujiwara ေတြရဲ့ ဩဇာဟာ ေမွးမွိန္သြားခဲ့ျပီးေနာက္ Minamoto နဲ႕ Taira ေတြဟာ Gempei စစ္ပြဲ(1180 - 1185) ျဖစ္ ခဲ့ျပီး Minamoto ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ Minamoto Yoritomo ဟာ တန္ခိုးအာဏာအၾကီးဆုံး ျဖစ္လာခဲ့ျပီး သူ႕ျမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Kamakura မွာ အေျခစိုက္ျပီး တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။

References

၁။ http://www.japan-guide.com/e/e2131.html

၂။ http://www.japan-guide.com/e/e2132.html

၃။ https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Japan

၄။ ကမာၻ႔အေ႔ရွဖ်ား ရာဇဝင္ သိမွတ္ဖြယ္ - ဦးၾကည္ - စာမ်က္ႏွာ (၁၇၇- ၁၈၂)