ဂ်ပန္ရာဇဝင္ - Muromachi ေခတ္ (1333 - 1573)

1333 မွာ Kamakura အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ျပီးေနာက္ ဧကရာဇ္ Go-Daigo ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ရလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Go-Daigo ဟာ အရည္အခ်င္းမရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႕ရဲ့ အာဏာက တာရွည္မခံခဲ့ပါဘူး။ Kamakura အစိုးရကို တိုက္တုန္းက ဘုရင့္ဘက္က ပါဝင္ခဲ့တဲ့ နယ္စား Ashikaga Takauji ဟာ ပုန္ကန္ခဲ့ျပီး 1336 မွာ ျမိဳ႕ေတာ္ Tokyo ကို သိမ္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ Go-Daigo ဟာ Tokyo ေတာင္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ Yoshino အရပ္ကို ေျပးသြားျပီး အဲ့မွာ ေတာင္ဘက္နန္းတြင္း တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ Takauji ဟာ Kyoto မွာ ရုပ္ေသးဘုရင္တစ္ပါးကို တင္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။
1338 မွာေတာ့ Takauji ဟာ Shogun ရာထူးကို ရလာခဲ့ျပီး Kyoto မွာ အစိုးရအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရအေဆာက္အဦးေတြ တည္ရွိခဲ့တဲ့ Muromachi ရပ္ကြက္ကို အစြဲျပဳျပီးေတာ့ ဒီေခတ္ကို Muromachi ေခတ္လို႕ ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။
Ashikaga ေတြဟာ Shogun ျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္လည္း တိုင္းျပည္မွာ ဘုရင္က ေတာင္ဘုရင္နဲ႕ ေျမာက္ဘုရင္ဆိုျပီး ႏွစ္ပါးျဖစ္ေနခဲ့ ျပီး အုပ္စုႏွစ္စု ကြဲေနခဲ့ပါတယ္။ "ဗုံလုံတစ္လွည့္၊ ငါးပ်ံတစ္လွည့္" ဆိုသလိုပဲ အဲ့ႏွစ္ဖြဲ႕ဟာ အရွုံးအႏိုင္မကြဲခဲ့ၾကပဲ ႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္ၾကီး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး 1392 မွာေတာ့ ေတာင္ပိုင္းက လက္နက္ခ်သြားခဲ့ျပီး တိုင္းျပည္ဟာ တစ္စုတစ္စည္းတည္း ျပန္ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

Ashikaga Yoshimitsu (1368 - 1408) ရဲ့ လက္ထက္မွာ Muromachi အစိုးရရဲ့ အာဏာက အထြတ္အထိပ္ကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ 1368 မွာ တရုတ္ေတြဟာ မြန္ဂိုေတြကို တိုက္ထုတ္ျပီးေနာက္ "မင္ မင္းဆက္" (Ming Dynasty) ကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ မြန္ဂိုလက္ထက္ကတည္းက တရုတ္နဲ႕ စီးပြားေရး မလုပ္ေတာ့တဲ့ ဂ်ပန္ျပည္ဟာ အသစ္တက္လာတဲ့ မင္ (Ming) အစိုးရနဲ႕ ကုန္အေရာင္းအဝယ္ကို ျပန္စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ကုန္သြယ္မႈနဲ႕ အတူ တရုတ္ျပည္ကေန သာသနာျပဳ ရဟန္းေတြလဲ ဝင္ေရာက္လာျပီး Muromachi ေခတ္မွာ "ဇန္ ဗုဒၶဘာသာ" (Zen Buddhism) ျပန္႕ပြားလာခဲ့ပါတယ္။

Ashikaga ေတြဟာ ဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသိပ္မလုပ္ပဲ သူတို႔ေ႔ရွက Kamakura အစိုးရအတိုင္းပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ Kamakura အစိုးရထက္ နန္းတြင္းမွာ အာဏာပိုရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း အျခား နယ္စားေတြ အေပၚမွာေတာ့ ဩဇာလႊမ္းမိုးႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္ပင္လယ္မွာ ပင္လယ္ဓားျပေတြ ေသာင္းက်န္းေနခဲ့ျပီး ကုန္သြယ္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးတဲ့အတြက္ မင္ တရုတ္ဘက္ကေကာ၊ ကိုရီးယားဘက္ကပါ ဒီကိစၥကို ေျဖရွင္းေပးဖို႕ Ashikaga အစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ့ေပမယ့္လည္း ဘာမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ပင္လလ္ကမ္းေျခတစ္ဝိုက္မွာရွိတဲ့ Kotsuna ၊ Kiyomori စတဲ့ clan ေတြဟာ ပင္လယ္ဓားျပေတြကို အားေပးခဲ့ျပီး အဲ့ကေနပဲ အျမတ္အစြန္းေတြ ရခဲ့ပါတယ္။

15 ရာစုနဲ႕ 16 ရာစုၾကားမွာေတာ့ Ashikaga အစိုးရရဲ့ အာဏာဟာ ဆုတ္ယုတ္သည္ထက္ ဆုတ္ယုတ္လာခဲ့ျပီး ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ Kyoto တစ္ဝိုက္မွာပဲ ဩဇာ ရွိခဲ့ပါေတာ့တယ္။ နယ္ပယ္ေတြ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာကြဲသြားျပီး Daimyo လို႕ ေခၚတဲ့ နယ္စားေတြဟာ သူတို႕ အာဏာပိုရဖို႕အတြက္ အင္အားေတြ ခ်ဲ႕ထြင္လာၾကတဲ့အခါ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီလို ျပည္တြင္းစစ္ အနိဌာရုံ လႊမ္းခဲ့တဲ့ Muromachi ေခတ္ရဲ့ ေနာက္ပိုင္းႏွစ္ေတြကိုေတာ့ Sengoku ေခတ္လို႕ ေခၚၾကပါတယ္။ အေ႔ရွဘက္မွာ Takeda ၊ Uesugi နဲ႕ Hojo ၊ အေနာက္ဘက္မွာ Ouchi ၊ Mori ၊ Hosokawa စတဲ့ clan ေတြဟာ Sengoku ေခတ္မွာ တန္ခိုးအာဏာၾကီးတဲ့ clan ေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

1542 Kyushu ကြၽန္းမွာ ပထမဆုံး ေပၚတူဂီ (Portuguese) သေဘၤာ ဆိုက္ကပ္ခဲ့ျပီး အေနာက္တိုင္းလက္နက္ေတြအျပင္ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳေတြပါ, ပါလာခဲ့ပါတယ္။ 1549-50 မွာ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳတစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ Francis Xavier ဟာ Kyoto ကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ခရစ္ယာန္ဘာသာ ဝင္ေရာက္လာမႈအေပၚ ဗုဒၶဘာသာ ဘက္က ကန္႕ကြက္မႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း အေနာက္ဘက္တစ္လႊားက Daimyo ေတြဟာ စစ္တပ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕ဖို႕အတြက္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ ဝမ္းပန္းတသာ ဆက္ဆံခဲ့ပါတယ္။

16 ရာစုအလယ္မွာေတာ့ ဂ်ပန္ကို ျပန္လည္စုစည္းႏိုင္မယ့္ လူသံုးဦး ေပၚထြန္းလာခဲ့ပါတယ္။ သူတို႕ကေတာ့ Oda Nobunaga ၊ Toyotomi Hideyoshi နဲ႕ Tokugawa Ieyasu တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 1573 မွာ Nobunaga ဟာ Kyoto ကို သိမ္းျပီး ဆယ့္ငါးေယာက္ေျမာက္ Ashikaga shogun ျဖစ္တဲ့ Ashikaga Yoshiaki ကို ျမိဳ႕ေတာ္က ေမာင္းထုတ္ခဲ့ျပီးေနာက္ Muromachi ေခတ္ ျပီးဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။

References

1. https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Japan

2. http://www.japan-guide.com/e/e2134.html