Yokai ပုံျပင္မ်ား (၅)

ဟိုးအရင္ ေခတ္ေတြထဲက ေၾကာင္ေတြကို အစြမ္းရွိတဲ့ တိရိစာၦန္ေတြဆိုျပီး မွတ္ယူၾကပါတယ္။ ဥပမာ - ေရွးေဟာင္း အီဂ်စ္ျပည္မွာဆိုရင္ ေၾကာင္ေတြကို ကိုးကြယ္ၾကသတဲ့။ ဂ်ပန္မွာေတာ့ အဲ့လို ကိုးကြယ္တာေတြ မရွိေပမယ္႔လဲ ေၾကာင္ေတြနဲ႕ ပတ္သတ္ျပီး အယူေတြ ဘာေတြေတာ့ ရွိၾကပါတယ္တဲ့။ Yokai ေၾကာင္ေတြထဲမွာမွ အထင္ရွားဆုံး ေၾကာင္ ႏွစ္မ်ိဳးကေတာ့ Nekomata နဲ႕ Bakeneko တို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ Nekomata

ဂ်ပန္မွာ ေရွးေဟာင္းအယူတစ္ခု ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ အိမ္ေမြးေၾကာင္ေတြဟာ သက္တမ္းတစ္ခုကို ေရာက္ရင္ အျမီးက ႏွစ္ေခ်ာင္းျဖစ္သြားကာ yokai အျဖစ္ ေျပာင္းသြားျပီး လူေတြကို ရန္မူတတ္တယ္လို႕ ဆိုၾကပါသတဲ့။

၁-၁။ Nekomata ရဲ့ အဓိပၸာယ္

Yokai နာမည္ ေတြရဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြကို မ်ားေသာအားျဖင့္ kanji ကေန ဘာသာျပန္ရပါတယ္။ Nekomata က်ေတာ့ kanji မွာ နည္း(၃)နည္း နဲ႕ ေရးႏိုင္တဲ့ အတြက္ အဓိပၸာယ္ျပန္ရတာ ခက္ပါတယ္။ ေရွးအက်ဆုံး ေရးတဲ့ ပုံစံကေတာ့ 猫また ဆိုတာျဖစ္ျပီး 猫 ကေတာ့ kanji ျဖစ္ျပီး ေၾကာင္လို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ က်န္တဲ့စာလုံးေတြကေတာ့ hiragana ျဖစ္ျပီး အေထြအထူး အဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးနဲ႕ ေရးၾကတာကေတာ့ 猫股 ျဖစ္ျပီး 猫 ေၾကာင္ဆိုတဲ့ စာလုံးနဲ႕ 股 အခြဲဆိုတဲ့ စာလုံးႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးတစ္ခုကေတာ့ 猫又 ျဖစ္ျပီး အဲ့လို အေရးအမ်ားဆုံးပါတဲ့။ ထုံးစံအတိုင္း ေ့ရွစာလုံး 猫 ကေတာ့ ေၾကာင္ ျဖစ္ျပီး 又 ဆိုတာကေတာ့ ေနာက္တစ္ၾကိမ္လို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ဒါဟာ ေၾကာင္ရဲ့ အျမီးႏွစ္ေခ်ာင္းရွိတာကို ရည္ညႊန္းတယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒါက အသစ္တစ္ဖန္ ေနာက္ဘဝျဖစ္တာကို ဆိုလိုတယ္လို႕ ေျပာၾကပါတယ္။
အဓိပၸာယ္ေတြကေတာ့ မ်ိဳးစုံျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဘယ္ဟာမွန္လဲဆိုတာေတာ့ ဘယ္သူမွ အတိအက် မဆိုႏိုင္ပါဘူး။

၁-၂။ Kamakura ေခတ္ - ေတာေတာင္တြင္ ေနေသာ nekomata

Kamakura ေခတ္တုန္းကေတာ့ nekomata ကို ေတာမွာပဲ ေနတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ ပုံစံကိုေတာ့ ေၾကာင္မ်က္လုံး တစ္စုံနဲ႕ ေခြးအၾကီး အရြယ္ရွိတဲ့ သတၱဝါလို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ 1233 ခု August လ 8 ရက္မွာ Nanto (ယခု - Nara ျပည္နယ္) မွာ nekomata တစ္ေကာင္က လူတစ္ခ်ိဳ႕ကို သတ္ခဲ့တယ္လို႕ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။

၁-၃။ Edo ေခတ္ဦး

Edo ေခတ္မွာေတာ့ nekomata ကို yokai အေနနဲ႕ ေဖာ္ျပလာၾကပါျပီ။ 1685 တုန္းကဆို nekomata ကို ေတာဝက္တစ္ေကာင္အရြယ္ရွိတယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး 1775 မွာေတာ့ က်ားတစ္ေကာင္ အရြယ္ရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ပါးစပ္ပုံျပင္ေတြဟာ ခ်ဲ႕ကားတတ္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့အေလ်ာက္ 1809 မွာေတာ့ စာအုပ္တစ္ခုမွာ nekomata ဟာ ေျခာက္ေပ ရွည္ျပီး ပါးစပ္မွာ ေခြးတစ္ေကာင္ကို အသာေလးခ်ီထားႏိုင္တယ္လို႕ဆိုသတဲ့။

၁-၄။ Edo အလယ္ေခတ္

ေတာေတာင္ထဲမွာပဲ ေနတယ္လို႕ ဆိုတဲ့ nekomata ဟာ Edo အလယ္ေခတ္ေလာက္မွာေတာ့ အိမ္ထဲကို ေရာက္လာပါျပီ။ အိမ္ေမြးေၾကာင္ေတြဟာလဲ သက္တမ္းရင့္သြားရင္ nekomata အျဖစ္ ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အယူေတြလဲ ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ nekomata နဲ႕ ပတ္သတ္တဲ့ ပုံျပင္တစ္ခုကေတာ့ ေအာက္မွာအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆာမူ႐ိုင္းတစ္ဦးရဲ့ အိမ္မွာ သရဲေျခာက္သလို ဘာလို အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့သတဲ့။ စစခ်င္းေတာ့ ဘာေၾကာင့္မွန္း မသိေပမယ္႔ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အိမ္မွာ ေမြးထားတဲ့ ေၾကာင္ကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေၾကာင္က အျမီးႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေနတာျဖစ္ျပီး အဲ့ေၾကာင္ကို သတ္လိုက္ေတာ့မွ အဲ့လို ထူးျခားတာေတြဟာ ရပ္တန္႕သြားပါတယ္တဲ့။

၁-၅။ ေနာက္ပိုင္းေခတ္မ်ား

ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ nekomata ကို ပုံေတြဘာေတြဆြဲျပီး သရုပ္ေဖာ္ၾကပါတယ္။ အထင္ရွားဆုံးတစ္ခုကေတာ့ nekomata ကို geisha တစ္ဦးဟာ shamisen ဆိုတဲ့ တူရိယာကို တီးေနဟန္ ဆြဲထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Geisha ေတြရဲ့ နာမည္ေျပာင္ဟာ ေၾကာင္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲ့ဒါကို အေၾကာင္းျပဳျပီး ဆြဲထားတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ယေန႕ေခတ္မွာေတာ့ nekomata ကို ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ သတၱဝါလို႕ မယူဆေတာ့ပဲ ခ်စ္ဖို႕ေကာင္းတယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး anime တို႕ ဘာတို႕ထဲမွာ ပါလာတာ ေတြ႕ရမွာပါ။
အထင္ရွားဆုံးကေတာ့ InuYasha ထဲက Kirara ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ျပီး Naruto Shippuden ရဲ့ filler တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Episode #189 မွာလဲ nekomata ပါဝင္တာ ေတြ႕ရမွာပါ။

၁-၆။ Nekomata အျပင္ အျခားေသာ ေၾကာင္မ်ား

Nekomata အျပင္ တျခား ေၾကာင္ yokai ေတြလဲ ရွိပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ kasha (火車) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ေၾကာင္ေမြးထားတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာေသဆုံးသြားရင္ သူ႕ေၾကာင္ဟာ kasha ဆိုတဲ့ yokai အျဖစ္ေျပာင္းသြားျပီး သူ႕သခင္ရဲ့ အေလာင္းကို ဖြက္ထားတတ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ bakeneko ျဖစ္ျပီး nekomata နဲ႕ ေရာေလ့ရွိပါတယ္။ (Bakeneko  အေၾကာင္းကိုေတာ့ အေနာက္မွာ ဆက္ေျပာပါမယ္။)

Echu ျပည္နယ္ (ယေန႕ေခတ္ Toyama ေဒသ) မွာ nekomata ဆိုျပီး အမည္ေပးထားတဲ့ ေတာင္ ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Aizu ျပည္နယ္ (ယေန႕ေခတ္ Fukushima ေဒသ) မွာလဲ nekomata ေတြနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေတာင္ထြတ္ကို nekomata ေတာင္ထြတ္လို႕ ေခၚၾကပါတယ္။

၂။ Bakeneko

၂-၁။ Bakeneko ဆိုတာ ဘာလဲ?

Bakeneko ကို ေၾကာင္သရဲ ၊ ေၾကာင္မိစာၦ စသျဖင့္ မ်ိဳးစုံ ေခၚၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔လဲ အသြင္ေျပာင္းတဲ့ေၾကာင္ဆိုျပီး ေခၚတာေတာ့ အသင့္ေလ်ာ္ဆုံးပါပဲ။ “Bake-“(化け) ဆိုတာ အသြင္ေျပာင္းတယ္၊ ပုံစံ ေျပာင္းတယ္လို႕ အဓိပၸာယ္ရျပီး neko (猫) က ေၾကာင္ျဖစ္ပါတယ္။ Bakeneko ကို တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ တျခား yokai ေၾကာင္ေတြအတြက္ပါ ျခံုျပီး သုံးတတ္ပါတယ္။ Nekomata ဟာ bakeneko တစ္မ်ိဳးလို႕လဲ ဆိုၾကပါတယ္။

Bakeneko ေတြဟာ လူသားအသြင္ ၊ အနည္းဆုံးေတာ့ တစ္စိတ္တစ္ေဒသေလာက္ လူပုံ ေျပာင္းႏိုင္ပါတယ္။ လူလိုဝတ္ျပီး စကားလဲ ေျပာတတ္တယ္လို႕ ဆိုပါသတဲ့။ တျခားဟာေတြကေတာ့ လူေတြလဲ ေၾကာင္အသြင္ေျပာင္းသြားရင္ bakeneko လို႕ ေခၚၾကပါတယ္။ Bakeneko ေတြဟာ အသြင္ေျပာင္းႏိုင္တဲ့ အစြမ္းရွိတဲ့အတြက္ henge (変化) ဆိုတဲ့ yokai အမ်ိဳးအစားထဲမွာပါျပီး kitsune တို႕၊ tanuki တို႕နဲ႕ တစ္တန္းတည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Bakeneko ေတြက အသက္ရွည္တယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ အျမီးႏွစ္ေခ်ာင္းရွိတဲ့ bakeneko ေတြလဲ ရွိၾကပါတယ္တဲ့။ Bakeneko နဲ႕ Nekomata ရဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ကြာျခားခ်က္ကေတာ့ bakeneko ဟာ အသြင္ေျပာင္းႏိုင္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။

၂-၂။ Bakeneko ျဖစ္ေပၚလာပုံ

ဟိုးအရင္က ေၾကာင္ေတြဟာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ မရွိပါဘူး။ တျခားႏိုင္ငံက သယ္ေဆာင္လာတာ ျဖစ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ေၾကာင္ေတြကို အိမ္ေမြးတိရိစာၦန္အေနနဲ႕ ေမြးၾကပါတယ္။ အဲ့ေခတ္တုန္းက ဂ်ပန္မွာလူေတြက အသားငါးထက္ ေကာက္ပဲသီးႏွံကို စားတယ္လို႕ ဆိုၾကပါသတဲ့။ အဲ့ေတာ့ ပိုတဲ့ အစားအစာေတြကို ေၾကာင္ေတြကို ေကြၽးတာေပါ့ေလ။ ေၾကာင္ေတြက အသားစားသတၱဝါ ျဖစ္တဲ့အေလ်ာက္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႕ ဘယ္တင္းတိမ္ႏိုင္ပါ့မလဲ။ အဲ့တုန္းက မီးအိမ္ေတြ ထြန္းညွိရာမွာ မီးစာအဆီကို ငါးရဲ့ အဆီ သုံးတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ ေၾကာင္က ညဘက္မွာ မီးအိမ္က ငါးဆီကို လ်က္မွာေပါ့ေလ။ မီးအိမ္ကလဲ ျမင့္ေတာ့ ေနာက္ေျခႏွစ္ေခ်ာင္းကိုပဲ အားျပဳျပီး ရပ္ေနတဲ့ ဟန္ျဖစ္ေနမွာေပါ့။ ညဘက္ဆိုေတာ့ လူေတြဟာ အဲ့ေၾကာင္ရဲ့ အရိပ္ကို ျမင္ျပီး အရိပ္က ၾကီးေနေတာ့ လူရိပ္လိုလိုေတြ ထင္ျပီး အဲ့အေၾကာင္းကို သရဲပုံျပင္လိုလို ဘာလိုလို ေျပာရာကေန bakeneko ဆိုျပီး ျဖစ္လာသတဲ့။

၂-၃။ Bakeneko ပုံျပင္ တစ္ခု

Hizen ျပည္နယ္ (ယေန႕ေခတ္ Saga ေဒသ) မွာ Nabeshima Mitsushige ဆိုတဲ့သူ အုပ္ခ်ဳပ္သတဲ့။တစ္ရက္မွာေတာ့ သူဟာ Ryuzoji Matashichi ဆိုတဲ့ သူကို သူ႕လက္ေအာက္မွာ အမႈထမ္းေစသတဲ့။ ဒါေပမယ္႔ေနာက္ပိုင္းမွာ အေၾကာင္းတစ္ခုေၾကာင့္ Nabshima ဟာ Ryuzoji ကို ေသဒဏ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ Ryuzoji ရဲ့ မိခင္ျဖစ္သူဟာ သားေသသြားတဲ့အတြက္ ပူေဆြးျပီး အဲ့လိုအသတ္ခံရတဲ့အေၾကာင္းေတြကို သူေမြးထားတဲ့ ေၾကာင္ကို ေျပာျပျပီး သူ႕ကိုယ္သူ သတ္ေသသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ေၾကာင္က Ryuzoji မိခင္ရဲ့ ေသြးကို လ်က္ျပီးေနာက္မွာေတာ့ Bakeneko အျဖစ္ ေျပာင္းသြားပါသတဲ့။ အဲ့ bakeneko ဟာ Nabeshima ဆီ ညစဥ္ညတိုင္း သြားျပီး ေျခာက္လွန္႕ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ Nabeshima ဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ အကူအညီနဲ႕ bakeneko ကို ရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါကို ေနာက္ပိုင္းမွာ Kabuki ျပဇာတ္ေတြမွာ ျပခဲ့ျပီး နာမည္ၾကီး ျပဇာတ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ဆိုင္တာလား ဘာလားေတာ့ မဆိုႏိုင္ေပမယ္႔ Nabeshima Mitsushige ဟာ သမိုင္းမွာ တကယ္ရွိခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ျပီး ဒီလို ပုံျပင္ဟာ Nabeshima မိသားစုရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကို ညိႈးႏြမ္းေစတဲ့ အတြက္ ဒီလို ျပသတာကို ပိတ္ပင္ဖို႕ အသနားခံစာ တင္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ မျပသေတာ့ ပါဘူး။

ဒါေပမယ္႔လဲ bakeneko ဟာ yokai အေနနဲ႕ နာမည္ၾကီးလာပါတယ္။

၂-၄။ Bakeneko ျပည့္တန္ဆာမ်ား

Edo ေခတ္ရဲ့ ျပည့္တန္ဆာအိမ္ေတြရွိရာ Yoshiwara မွာ bakeneko ဟာ လူပုံစံ ေယာင္ေဆာင္ျပီး ျပည့္တန္ဆာအေနနဲ႕ ရွိတတ္ပါတယ္။အဲ့ bakeneko ေတြဟာ လာတဲ့အမ်ိဳးသားေတြကို ဧည့္ခံျပီး ညဘက္မွာေတာ့ ရုတ္တရတ္ေပ်ာက္သြားျပီး ေၾကာင္ အသြင္ေျပာင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဧည့္သည္ေတြက အဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြကို ငါးေတြ လက္ေဆာင္ေပးတတ္ၾကတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲ့အမ်ိဳးသမီးဟာ bakeneko ဆိုရင္ ငါးကို ျမင္တာနဲ႕ ေၾကာင္ ပုံစံ ေျပာင္းသြားတယ္လို႕ ဆိုပါသတဲ့။

၂-၅။ Anime ထဲက bakeneko

၁။ Bakemonogatari ထဲက Tsubasa Hanekawa ဟာ bakeneko ျဖစ္ပါတယ္။
၂။ ေနာက္ျပီး Nurarihyon no Mago ထဲမွာ Bakeneko clan ဆိုတာ ပါ တာ ေတြ႕ရမွာပါ။

၃။ အကိုးအကား

http://hyakumonogatari.com/2012/04/21/nekomata-the-split-tailed-cat/

http://yokai.com/nekomata/

http://en.wikipedia.org/wiki/Nekomata

http://naruto.wikia.com/wiki/Nekomata

http://hyakumonogatari.com/2012/06/03/bakeneko-the-changing-cat/

http://en.wikipedia.org/wiki/Bakeneko

http://yokai.com/bakeneko/

http://bakemonogatari.wikia.com/wiki/Tsubasa_Hanekawa

http://nurarihyonnomago.wikia.com/wiki/Bakeneko_Clan